Thursday 25 October 2018

Thủ đô Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt


Thủ đô Việt Nam hiện nay là thành phố Hà Nội. Sau đây là danh sách các kinh đô/thủ đô - hiểu theo nghĩa rộng - là các trung tâm chính trị của chính thể nhà nước trong lịch sử Việt Nam, và cả của các vương quốc cổ/cựu quốc gia từng tồn tại trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay.




Kinh đô và Thủ đô của Việt Nam qua các thời kỳ[sửa | sửa mã nguồn]


Phần này liệt kê các kinh đô/thủ đô trong lịch sử Việt Nam, theo trình tự thời gian. Các kinh đô được in đậm là các kinh đô độc lập của Việt Nam, còn các kinh đô được in nghiêng là các kinh đô trong giai đoạn Việt Nam bị nước khác đô hộ hoặc là bù nhìn của nước khác.


















































































































































































Kinh đô/Thủ đô
Thời gian
Triều đại/Chế độ
Công trình
Địa điểm hiện tại
Ngàn Hống (nghi vấn)2879 - ? TCNHồng Bàng Thị - Kinh Dương Vươngkhông rõNúi Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh
Nghĩa Lĩnh (nghi vấn)? - 2524 TCNHồng Bàng Thị - Lạc Long Quânkhông rõNúi Nghĩa Lĩnh, Phú Thọ
Phong Châu (nghi vấn)2524 - 258 TCNHồng Bàng Thị - Hùng Vươngkhông rõPhú Thọ
Cổ Loa257 - 208 TCNNhà ThụcThành Cổ LoaHuyện Đông Anh, Hà Nội
Phiên Ngung 207 - 111 TCNNhà TriệuCung điện Phiên NgungThành phố Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc
Luy Lâu
111 - 106 TCN
Bắc thuộc lần 1
không rõ
Bắc Ninh
Quảng Tín
106 TCN - 40 SCN
không rõ
Thành phố Ngô Châu, Quảng Tây, Trung Quốc
Mê Linh40 - 43Hai Bà Trưngkhông rõHuyện Mê Linh, Hà Nội
Quảng Tín
43 - 210
Bắc thuộc lần 2
không rõ
Thành phố Ngô Châu, Quảng Tây, Trung Quốc
Phiên Ngung
210 - 226?
Cung điện Phiên Ngung
Thành phố Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc
Long Uyên
226? - 544
Thành Long Biên
Quận Long Biên, Hà Nội hoặc Bắc Ninh (đang tranh cãi)
Long Uyên 544 – 602Nhà Tiền Lý
Giao Chỉ (huyện)
602 - 607?
Bắc thuộc lần 3
không rõ
Phía nam sông Đuống và sông Thái Bình
Tống Bình
607? - 713
không rõ
Hà Nội
Vạn An713 - 722Họ Maikhông rõHuyện Nam Đàn, Nghệ An
Tống Bình
722 - 779
Bắc thuộc lần 3
không rõ
Hà Nội
Tống Bình779 - 791Họ Phùng
Tống Bình
791 - 866
Bắc thuộc lần 3
Đại La
866 - 905
Thành Đại La
Quận Ba Đình, Hà Nội
Đại La905 - 923 hoặc 930Họ Khúc
931 - 938
Họ Dương và Họ Kiều
Cổ Loa939 - 967Nhà NgôThành Cổ LoaHuyện Đông Anh, Hà Nội
Hoa Lư968 - 980Nhà ĐinhThành Hoa LưNinh Bình
980 - 1009Nhà Tiền Lê
1009 - 1010Nhà Hậu Lý
Thăng Long1010 - 1225Hoàng thành Thăng LongHà Nội
1226 - 1440Nhà Trần
Tây Đô1400 - 1407Nhà HồThành nhà HồHuyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa
Mô Độ1407 - 1409Nhà Hậu Trầnkhông cóHuyện Yên Mô, Ninh Bình
Đông Quan
1407 - 1427
Bắc thuộc lần 4
Hoàng thành Thăng Long
Hà Nội
Đông Kinh 1428 - 1527Nhà Hậu Lê - Lê sơ
1527 - 1592Nhà Mạc - tiền kỳ
Vạn Lại1533 - 1597Nhà Hậu Lê - Lê trung hưngCung Vạn LạiHuyện Thọ Xuân, Thanh Hóa
Cao Bình1592 - 1677Nhà Mạc - hậu kỳThành Bản PhủThành phố Cao Bằng, Cao Bằng
Đông Kinh 1597 - 1789Nhà Hậu Lê - Lê trung hưngHoàng thành Thăng LongHà Nội
1597 - 1787Chúa Trịnh - Đàng NgoàiPhủ chúa Trịnh
Phú Xuân 1678 - 1777Chúa Nguyễn - Đàng TrongDinh chúa NguyễnThành phố Huế, Thừa Thiên-Huế
Qui Nhơn1778 - 1793Nhà Tây SơnThành Hoàng ĐếThị xã An Nhơn, Bình Định
Phú Xuân 1786 - 1802không rõThành phố Huế, Thừa Thiên-Huế
Huế 1802 - 1945Nhà NguyễnKinh thành HuếThành phố Huế, Thừa Thiên-Huế
Sài Gòn1887 - 1901Pháp thuộc lần 1Dinh Toàn Quyền Đông DươngThành phố Hồ Chí Minh
Hà Nội1902 - 1945Phủ Toàn Quyền Đông DươngHà Nội
Sài Gòn
1945
Nhật thuộc
Dinh Toàn Quyền Đông Dương
Thành phố Hồ Chí Minh
Huế 1945Đế quốc Việt NamKinh thành HuếThành phố Huế, Thừa Thiên-Huế
Hà Nội
1945 - 1954Việt Nam Dân chủ Cộng hòaPhủ Chủ tịch
Hà Nội
Sài Gòn
1945 - 1954
Pháp thuộc lần 2
Dinh Toàn Quyền Đông Dương
Thành phố Hồ Chí Minh
1946 - 1949Cộng hòa Tự trị Nam Kỳkhông có
1949 - 1955Quốc gia Việt NamDinh Toàn Quyền Đông Dương
1955 - 1975Việt Nam Cộng hòa
Dinh Độc Lập
Tây Ninh
1969 - 1972
Cộng hòa miền Nam Việt Nam
Khu Di tích lịch sử Trung ương Cục miền Nam
Huyện Tân Biên, Tây Ninh
Lộc Ninh1972 - 1973Căn cứ Tà ThiếtHuyện Lộc Ninh, Bình Phước
Cam Lộ
1973 - 1975
Khu trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời
Huyện Cam Lộ, Quảng Trị
Sài Gòn1975 - 1976Dinh Độc LậpThành phố Hồ Chí Minh
Hà Nội 1976 – nayCộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt NamPhủ Chủ tịchthủ đô hiện tại

Ngoài ra còn có các kinh đô phụ tồn tại song song với kinh đô chính thức như:



Kinh đô các vương quốc cổ và cựu quốc gia khác[sửa | sửa mã nguồn]



  • Hà Nội là nơi đóng đô của nhiều triều đại và chế độ nhất Việt Nam, không tính giai đoạn đô hộ và thuộc địa:
    • Cổ Loa thời Nhà Thục và Nhà Ngô

    • Mê Linh thời Hai Bà Trưng

    • Long Biên thời Nhà Tiền Lý (đang tranh cãi)

    • Tống Bình thời Họ Phùng

    • Đại La thời Họ Khúc

    • Thăng Long thời Nhà Lý và Nhà Trần

    • Đông Kinh thời Nhà Hậu Lê, Nhà Mạc và Chúa Trịnh

    • Hà Nội thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ngày nay
  • Ninh Bình là nơi đóng đô nhiều thứ hai. không tính giai đoạn đô hộ và thuộc địa::
    • Hoa Lư thời Nhà Đinh, Nhà Tiền Lê và Nhà Lý giai đoạn đầu

    • Mô Độ thời Nhà Hậu Trần

  • Thừa Thiên-Huế là nơi đóng đô nhiều thứ ba, không tính giai đoạn đô hộ và thuộc địa::
    • Phú Xuân thời Chúa Nguyễn và Nhà Tây Sơn của Quang Trung

    • Huế thời Nhà Nguyễn
  • Thanh Hóa là nơi đóng đô nhiều thứ tư, không tính giai đoạn đô hộ và thuộc địa::
    • Tây Đô cuối thời Trần và thời Nhà Hồ

    • Vạn Lại thời Hậu Lê giai đoạn đầu Lê trung hưng
  • Các triều đại và chế độ từng đóng đô ở 2 kinh đô/thủ đô là:
    • Nhà Lý ở Hoa Lư (1009 - 1010) và Thăng Long (1010 - 1225)

    • Nhà Trần ở Thăng Long (1225-1397) và Tây Đô (1397-1400)

    • Nhà Hậu Lê ở Đông Kinh (1428 - 1527), Vạn Lại (1533 - 1597) rồi về lại Đông Kinh (1597 - 1789)

    • Nhà Mạc ở Đông Kinh (1527 - 1592) và Cao Bình (1592 - 1677)

    • Nhà Tây Sơn ở Qui Nhơn (1778 - 1793) và Phú Xuân (1786 - 1802)


Cố đô là cách gọi tôn vinh những nơi từng là thủ đô chính thống trong lịch sử Việt Nam. Hiện ở Việt Nam có các nơi sau được gọi là cố đô gồm: đất tổ Phong Châu, cố đô Hoa Lư, cố đô Huế; với sự nhìn nhận và đánh giá lại về vương triều nhà Hồ, Thanh Hóa cũng được xem là một cố đô của Việt Nam. Cố đô Hoa Lư và cố đô Huế là 2 tên gọi thông dụng, thường thấy nhất.

Các di tích cố đô thường sở hữu một trong các danh hiệu UNESCO ở Việt Nam như Phong Châu có tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là di sản văn hóa phi vật thể; Hoàng thành Thăng Long, cố đô Hoa Lư, thành nhà Hồ, quần thể di tích Cố đô Huế đều thuộc những vùng di sản thế giới.

Hiện nay Việt Nam có 5 tỉnh, thành được gọi là các "vùng kinh đô" gồm: Hà Nội, Phú Thọ, Ninh Bình, Thanh Hóa và Thừa Thiên - Huế.[1] 5 vùng kinh đô này được ngành văn hóa cho phép tổ chức và tham gia nhiều sự kiện lớn như: cuộc thi người đẹp các vùng kinh đô, hiệp hội văn học nghệ thuật các vùng kinh đô, triển lãm ảnh ngũ đại cố đô của Việt Nam, Hành trình di sản thế giới... Năm du lịch Quốc gia 2015 diễn ra ở Thanh Hóa và các tỉnh, thành phố có Kinh đô cổ và di sản văn hoá thế giới có chuyên đề "Hành trình về Kinh đô cổ Việt Nam".[2]










No comments:

Post a Comment